Μονή Κύκκου

Στο δυτικό τμήμα της οροσειράς του Τροόδους, στην επαρχία Λευκωσίας, βρίσκεται η Μονή Κύκκου, ένα από τα πιο φημισμένα μοναστήρια στην Κύπρο, που φημίζεται για την πνευματική του σημασία και την πολιτιστική του σημασία.

Το όνομα του μοναστηριού, Κύκκος, και η βουνοκορφή στην οποία βρίσκεται πιστεύεται ότι προήλθαν από τη βυζαντινή εποχή, αλλά η ακριβής ετυμολογία παραμένει ασαφής. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, το όνομα Κύκκος συνδέεται με ένα φυτό που ονομάζεται «κόκκος», που κάποτε ευδοκιμούσε στην περιοχή. Η τοπική παράδοση, από την άλλη πλευρά, αποδίδει το όνομα σε τραγούδι πουλιών, που αναφερόταν στην ίδρυση μονής αφιερωμένης στην Παναγία. Το πλήρες όνομα της μονής είναι «Η Ιερά, Βασιλική και Σταυροπηγιακή Μονή της Παναγίας Κύκκου», με το «βασιλική» να υποδηλώνει την ίδρυσή της Μονής με αυτοκρατορική εντολή του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού και το «Σταυροπηγιακή» να αναφέρεται στην τοποθέτηση του σταυρού στον ακρογωνιαίο λίθο του μοναστηριού.

Παρά το γεγονός ότι το μοναστήρι κτίστηκε αρχικά τον 11ο αιώνα, δεν υπάρχουν σήμερα ίχνη της αρχικής κατασκευής. Το πρώτο κτήριο κατασκευάστηκε από ξύλο και υπέστη πυρκαγιές με την πάροδο του χρόνου, που οδήγησαν στην καταστροφή του. Στη συνέχεια, το μοναστήρι και τα γύρω κτίσματα υποβλήθηκαν σε ανακατασκευή, επεκτάσεις και μετατροπές, παίρνοντας τελικά τη σημερινή τους μορφή. Το συγκρότημα περιλαμβάνει διάφορες κατασκευές, που διακοσμούνται ιδιαίτερα με ψηφιδωτά στην είσοδο, τους διαδρόμους και την εσωτερική αυλή. Στην καρδιά του συγκροτήματος βρίσκεται η τρίκλιτη βασιλική, περιτριγυρισμένη από τα κελιά των μοναχών, τη βιβλιοθήκη και το μουσείο. Το μουσείο, που βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα, φιλοξενεί σημαντικά θρησκευτικά αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων αρχαιοτήτων, ιερών κειμηλίων, βυζαντινών εικόνων και βιβλίων.

Μια αξιοπρόσεκτη διαδρομή προς την κορυφή του βουνού που βρίσκεται δίπλα στο μοναστήρι καταλείγει στην  πλατεία με το άγαλμα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, του πρώτου προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, και περαιτέρω κατά μήκος του διακοσμημένου μονοπατιού, που οδηγεί στον τάφο του. Στην κορυφή του βουνού βρίσκεται ένα εντυπωσιακό, πρόσφατα κατασκευασμένο παρεκκλήσι, που προσφέρει εκπληκτική θέα στα βουνά του Τροόδους. Ιστορικά, κατά περιόδους ξηρασίας ή άλλων καταστροφών, η εικόνα της Παναγίας μεταφερόταν σε αυτό το σημείο και την τοποθετούσαν σε ένα ξύλινο θρόνο, έτσι δημιουργήθηκε το όνομα της κορυφής «Θρονί» (που σημαίνει «θρόνος»).

Ένα αξιόλογο μνημείο τόσο θρησκευτικής όσο και ιστορικής σημασίας, η Μονή Κύκκου παραμένει ένα από τα σημαντικότερα μοναστήρια του νησιού. Αναδυόμενο από την αυτοκρατορική αιγίδα, αυτό το πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο άκμασε από τα πρώτα του χρόνια, προσελκύοντας πολλούς επισκέπτες καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.